SELMÂN-I FÂRISÎ (RA)

 Kudüs’te kabirleri veya makamları bulunan şu üç sahabînin hayatı

 SELMÂN-I FÂRISÎ (RA)

İslamiyet’i kabul eden İran asıllı ilk sahabîdir. Asıl adı Mâhbe iken Müslüman olduktan sonra kendini Selmân İbnü’l-İslam (İslam oğlu Selman) diye tanıtmıştır. Selmân, Râmehürmüz’de doğdu ve ilk çocukluk yıllarını burada geçirdi. Mecûsî âteşkedesinde kutsal ateşin sönmemesini sağlamakla görevli iken yeni bir din arayışına giren Selmân ailesinin şiddetli muhalefetine rağmen Hristiyanlığı benimsedi ve önce Dımaşk’a kaçtı, ardından Musul, Nusaybin ve Ammûriye’ye (Amorion) gitti. Daha sonraki günlerde Hz. Peygamber’in Medine’ye doğru yola çıktığını ve Kubâ’ya geldiğini duyunca hemen oraya gitti ve Müslüman oldu. Selmân, Hendek Gazvesi’ne ve ondan sonraki bütün savaşlara katıldı. Bu gazve sırasında bir hendek kazılmasını teklif etmesi ve hendek kazmadaki başarısı dolayısıyla ensar ve muhacirler Selmân’ı kendilerinden sayma konusunda ihtilafa düşünce Resûlullah, “Selmân bizden, Ehl-i beyt’tendir” diyerek bu tartışmaya son verdi.

Zâhid bir kişiliğe sahip olan Selmân-ı Fârisî, Resul-i Ekrem’in övgüsünü kazandı. İlim öğrenmeye düşkünlüğü ve sünnete bağlılığı ile mensubu bulunduğu Ashâb-ı Suffe arasında önemli bir yer edindi. Medâin valiliği sırasında bile mütevazı yaşayışını değiştirmediği için halkın teveccühünü kazandı.

Irak bölgesindeki fetihler başlayıncaya kadar Medine’de yaşadı. Hz. Ömer’in halifeliği zamanında İsfahan’a döndü. Kâdisiye Savaşı’na, Medâin, Celûlâ ve Belencer fetihlerine katıldı. Hz. Ömer’in emriyle Kûfe şehrinin kuruluşu aşaması ve sonrasında önemli katkıları oldu, halife onu Medâin’e vali tayin etti. Hz. Osman’ın hilafetinin sonlarına kadar valilik görevine devam eden Selmân’ın 35 (656) yılı sonu veya 36 (656) yılı başlarında vefat ettiği belirtilmektedir. Onun bu tarihten önce veya daha sonra vefat ettiği de söylenmektedir. Remle’de ve Mardin ilinin Nusaybin ilçesinde de birer makam türbesi bulunmaktadır.

Günümüzde Kudüs’te Rus Kulesi’nin yanında Kudüs’te bir müddet yaşamış olan Selmân-ı Fârisî’nin hatırasına atfen bir camii ve makam bulunmakta ve ziyaret edilmektedir.

Şiîler, Selmân’ı en güvenilir sahabîler arasında saymış, onu Hz. Ali’den sonra ikinci sırada önemli bir kişi kabul etmiş, zamanla kabrini Kerbela dönüşü uğranması gereken bir ziyaretgâh hâline getirmiştir. Naklettiği 60 hadisten biri şöyledir:

“Yararlanılmayan ilim, Allah yolunda harcanmayan hazineye benzer" (Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, c. 2, s. 499)