Müslümanlar bahçe mîmârîlerinde, Kur'ân-ı Kerîm'de okudukları cennet tasvirlerinden ilham almışlardır. Zâten “cennet" kelimesinin bir mânâsı da bahçedir.
Bahçe mîmârîmizin vazgeçilmez unsuru olan havuzlar, “kevser"-den, dalları aşağı doğru sarkan nârin salkım söğütler “tûbi ağa-cı"ndan mülhemdir. Köşkler, çeşmeler, selsebiller, meyve ağaçları, gölgeli ağaçlar, çeşitli çiçekler bu bahçeleri süsler.
Ecdâdımız bahçelerinde, güzelliğin yanı sıra faydalı ve kullanışlı olma husûsunu da gözetmişler. Çin bahçelerinde olduğu gibi, dereler, göller, tepeler, çiçek ve ağaçlar ile tabiatın tam bir kopyası bizde yoktur. Fransız bahçelerinde olduğu gibi, ağaçlar tıraş edilmez, bitkilere fazla müdâhele edilmez, tabiî hâlindedır.
aler bir cinsten öbek öbektir. AvrupalIların yaptığı gibi, her çe-. k, mozaik bir halde değildir. Ağaçlar gökyüzünü kapatacak kadar sık dikilmez. Güneş ışığına mâni olmayan ağaçlar, vardır. Meyve ağaçları çok sık değildir. Ancak birkaç tâne çınar, meşe gibi gölge veren ağaçlar bulunur, bunların etrafı da defne, şimşir gibi bodur ağaçlarla çevrilir. Büyük ağaçların altı oturmak için boş bırakılır.
Ağaç altı meydanlarını selsebil, abdest almak için zarîf çeşmeler tezyin eder. Fıskiyeli havuzun etrafında veya çardaklarda sarmaşıktı, salkımlı bitkiler bulunur. Bahçe içinde çiçek çeşitlerine.gore, gülistan, lâlezâr ve çemenzârlar yapılır. â
Meyilli arâzîlerdeki setler, yukarıdan bakınca tezhipli bir kitap sayfasını andıran bir veyâ birkaç çiçeğe ayrılır. >>
Meyve ağaçları, baharda çiçekleri, yazın meyveleri ile bahçeye renk katar, ev sahibine eliyle meyveleri koparıp, yeme ve ikıjân etme zevkini verir. , 1
Koparılan bir çiçek, onun kadar güzel bir şükûfedândg^fazo) veya sarığa iliştinterek günlerce saklanırdı. Mü’mine hanımların bu bahçelerde işlediği işlemeler de bu bahçeler kadar gigaLpftjrdu.
İnsan bu nezîh mekânda, ağaç ve çiçeklerin renk ve şekillerini seyreder, güzel çiçekleri koklar, suların şırıltısını, kuşların cıvıltısını dinler, meyvelenni tadar, ipek yapraklara ve çiçeklere dokunur. İnsanlar tabiatla bütünleşerek yaşardı. Evlerini güzel çiçekler ve
Slar çevrelerdi. Hayvanlar da bu çevrede unutulmaz. Evlerde ar, sokaklarda köpekler, âbidelerin etrâfında güvercinler vardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder