47-
SORU : Farz namazlarla bunların sünnetleri için, vitir namazı, teravih namazı, cuma ve bayram namazları için vakit nedir ?CEVAP : Şarttır.
SORU : Farz namazlar, sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazlarından ibarettir. Cuma namazı da öğle vakti içinde yerine getirilir. Bu namazların vakitlerini bilmek nedir ?
CEVAP : Farz olan bir görevdir.
SORU : Vakti henüz girmeden kılınan bir namaz geçerli midir ?
CEVAP : Hayır , vakti içinde yeniden kılınması gerekir.
SORU : Vakti çıktıktan sonra kılınacak bir farz namaz ise ne olur ?
CEVAP : Eda değil, kaza edilmiş olur
SORU : Kaza edanın yerini tutarmı ?
CEVAP : Hayır , her yönü ile edanın yerini tutmaz
SORU : Bir namazın özür olmaksızın kazaya bırakılması, Yüce Allah yanında büyük sorumluluk gerektirir. Sünnet namazlarla, cuma ve bayram namazları, vakitleri çıkınca kaza edililermi ?
CEVAP : Hayır
Not : Sabah namazı sünneti hariç
SORU : Vaktin çıkmasına yakın namaz kılarken, ezan okunmaya başlarsa, kılınan namaz geçerli olur mu?
CEVAP : Diyelim ki öğle namazınızı geciktirdiniz; ikindi yakın. Hemen namaza durdunuz. Siz namaza durduktan sonra ikindi vakti girdi. Ne yapacağız? Hemen devam edip namazımızı kılacağız, namazımız geçerli olur. Çünkü bir hadiste “Namazın bir rekatına yetişen hepsine yetişmiş gibidir.” (Buhari, Mevakit, 29, Müslim, mesacid, 161, 165)
Bu akşam ve ikindi namazları içinde geçerlidir
Bu kuralın istisnası ise sabah namazıdır, sabah namazı bitmeden önce güneş doğarsa namaz bozulur ve kerahet vakti çıktıktan sonra kaza etmek gerekir.
Fakat bu açıklamalar namazları böyle kılalım anlamında değildir; herhangi bir nedenle namaz geç kalmışsa kazaya bırakmadan kılmak içindir. Yoksa namazları vaktin başında kılmak ve sonuna bırakmamak, her müslümanın dikkat etmesi gereken konulardandır
48-
SORU : Sabah namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : İkinci fecrin doğuşundan güneşin doğuşuna kadar olan namazdır.
SORU : İkinci fecir nedir ?
CEVAP : Sabaha karşı doğu tarafın ufkundan yayılmaya başlayan bir aydınlıktan ibarettir.
SORU : Bununla sabah vakti nedir ?
CEVAP : Gerçek olarak girmiş olur.
SORU : Bunun için buna ne denir ?
CEVAP : Fecr-i Sâdık
SORU : Fecr-i Sâdık'ın karşılığı nedir ?
CEVAP : Birinci fecirdir
SORU : Birinci fecir nedir ?
CEVAP : Gökte iki tarafı karanlık dörtgen bir çizgi şeklinde beliren bir beyazlıktır.
SORU : Bu aydınlığın durumu nedir ?
CEVAP : Bu az sonra kaybolur. Arkasından bir karanlık gelir. Bundan sonra ikinci fecir meydana gelir.
SORU : Bu birinci fecre, sabahın gerçekten girdiğini göstermediğinden ve yalancı bir aydınlık olduğundan ne adı verilmiştir ?
CEVAP : Fecr-i Kâzib (yalancı fecir)
SORU : Bu fecirin hükmü nedir ?
CEVAP : Gece hükmündedir.
SORU : Onun için bu vakti nasıl anlamak gerekir ?
CEVAP : Bu vakitle ne yatsı vakti çıkmış, ne de sabah vakti girmiş olur.
SORU : Bu vakit içinde yiyip içmek de, oruç tutan kimseye haram olurmu ?
CEVAP : Hayır
49-
SORU : Sabah namazını ne zaman kılmak daha iyidir ?
CEVAP : Ortalık açılıp ağardığı zaman kılmak müstahabdır ve daha faziletlidir.
SORU : Buna ne denir.
CEVAP : İsfar
SORU : İkinci fecrin aydınlığı tam meydana çıkıp da gecenin karanlığının açılacağı zamandır ki, atılan bir okun nereye düştüğünü atıcının görebileceği bir vakte kadar sabah namazını ne yapmak gerekir ?
CEVAP : Geciktirilmelidir.
SORU : Bu geciktirmede neye dikkat etmek gerekir ?
CEVAP : Aynı zamanda, kılınan bir sabah namazının fesadı halinde, o namazı güneş doğmadan önce sünneti ile kılabilecek bir zaman da kalmalıdır.
SORU : Yalnız kurban bayramının ilk gününde Müzdelife'de bulunacak hacılar, için, o günün sabah namazını hemen fecrin arkasından daha ortalık karanlık iken kılmak nedir ?
CEVAP : Daha faziletlidir.
SORU : Buna ne denilmektedir.
CEVAP : Tağlis
SORU : Üç imama göre faziletli olan nedir ?
CEVAP : Her zaman tağlis daha faziletlidir.
50-
SORU : Öğle namazının vakti nedir ?
CEVAP : Güneşin tam tepe noktasına geldikten sonra batıya doğru meyletmesi ile başlar.
SORU : Güneşin tam tepeden batıya meyletmesi anına ne denir ?
CEVAP : Fey-i Zeval
SORU : Öğle vakti ne zamana kadar devam eder ?
CEVAP : Bu halde bulunan gölgeden başka, her şeyin gölgesinin iki misline çıktığı zamana kadar
SORU : Öğlenin bu son vaktine ne derler ?
CEVAP : Asr-ı sani
SORU : Bu kime göredir.
CEVAP : İmam Azam'a (rah.)
SORU : İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed ile diğer üç imama göre nasıldır ?
CEVAP : Fey-i zevalden başka her şeyin gölgesi, kendisinin bir misline ulaşınca öğle namazının vakti çıkmış ve ikindi namazının vakti girmiş olur.
SORU : Bu zamana ne denir ?
CEVAP : Asr-ı evvel
SORU : Bu ihtilaftan kurtulmak için ne yapmak gerekir ?
CEVAP : Daha önce tarif edilen asr-ı saniye kadar geciktirmemelidir.
SORU : İkindi namazını da ne zaman kılmalıdır ?
CEVAP : Asr-ı sanide
SORU : Cuma namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Aynen öğle namazının vaktidir.
Bu vakitlerin güzelce anlaşılabilmesi için bazı deyimleri bilmek gerekir.
SORU : Gündüz vaktine Arabça ne denir ?
CEVAP : Nehar
SORU : Nehar kaç kısımdır ?
CEVAP : 2 Nehar-ı Şerî (Şer'î Gündüz) ve Nehar-ı Örfî (Örfî Gündüz)
SORU : Nehar-ı Şerî (Şer'î Gündüz) nedir ?
CEVAP : Fecr-i sadıktan güneşin batışına kadar devam eder
SORU : Nehar-ı Örfî (Örfî Gündüz)'dir.
CEVAP : Bu da güneşin doğuşundan batışına kadar olan zamandır
SORU : Nehar-i şer'î' ye uzunluğu ne kadardır ?
CEVAP : Nehar-i şer'î'den kısadır.
SORU : Öğle vakti ne zaman başlar ?
CEVAP : Güneşin zevalinin hemen arkasından
SORU : Zeval ise, örfî gündüzün neresine rastlar ?
CEVAP : Tam ortasına
SORU : Bir örfî gündüz on saat kabul edilse zeval vaktine zamana denk gelir ?
CEVAP : Tam beşte zeval vakti olmuş olur
SORU : Görünüşe göre güneş ne kadar yol almıştır ?
CEVAP : Yolun yarısını almış sayılır.
SORU : Artık her şeyin gölgesi doğudan batıya doğru düşmekte iken, bundan sonra ne tarafa doğru düşmeye başlar.
CEVAP : Batıdan doğuya
SORU : İşte güneşin tam bu yarı yola geldiği anda, her şeyin yere düşen gölgesine de ne denir ?
CEVAP : Fey-i Zeval
SORU : Fey 'in aslındamanasınedir ?
CEVAP : Dönme manasınadır.
SORU : Neden ?
CEVAP : Gölge, batıdan doğuya dönmeye başladığı için bu adı almıştır.
SORU : Şimdi tam bu zeval anında güneşe karşı dikilmiş olan bir metre uzunluğundaki bir şeyin gölgesini yarım metre kabul ediniz. Bu bir fey'î zevaldir. Bundan sonra o şeyin gölgesini iki metre daha uzayıp artarsa, yani gölgesi iki buçuk metre olursa, ne olmuştur ?
CEVAP : Asr-i sani
SORU : İmam Azam'a göre nedir ?
CEVAP : Öğle vakti çıkmış ve ikindi vakti girmiştir.
SORU : Fey-i zeval, bulunulan zaman ve yere göre farklılık gösterebilir mi ?
CEVAP : Uzayabilir ve kısalabilir, belirsiz de olabilir.
SORU : Tam bu zeval anına rastlayan bir namaz caiz midir ?
CEVAP : Hayır
SORU : Neden ?
CEVAP : Bu bir kerahet vaktidir.
SORU : Fakat namazın caiz olmadığı bu kerahet zamanı, pek az bir vakte mi mahsustur; yoksa bundan biraz öncesinden mi başlar?
CEVAP : Burada iki görüş vardır:
1.GÖRÜŞ
SORU : Burada esasolan nedir ?
CEVAP : Örfî gündüz
SORU : Bu bakımdan tam zeval vaktine ne denir ?
CEVAP : İstiva vakti
SORU : Güneş nerede bulunur ?
CEVAP : Gündüz yarısı dairesi üstünde, herkesin tam başı üstünde bulunur veya o hizaya gelmiş gibi görülür.
SORU : Kerahet vakti ne zamandır ?
CEVAP : İşte de bu andan ibaret olmuş olur.
2.GÖRÜŞ :
SORU : Bu kerahet vaktinin belirlenmesinde esas olan nedir ?
CEVAP : Şer'î gündüzdür.
SORU : Şer'î gündüzde istiva vakti ne zaman meydana gelir ?
CEVAP : Zeval vaktinden biraz önce
SORU : Buna göre kerahet zamanı ne olur ?
CEVAP : Bu istiva vaktinden zeval vaktine kadar uzayan müddet olur.
SORU : Ocak ayının birinci günü, fecr-i sadıkın doğuşu ezanî saatle 12.50 de olsa, güneşin batışı da 12'de olacağına göre, şer'î gündüz süresi ne olur.
CEVAP : 11 saat 10 dakika
SORU : Bu günde güneşin doğuşu 2.35'de olacağından örfî gündüzün süresi 9 saat 25 dakika olur. Bu durumda Şer'î gündüzün yarısı, yani istiva zamanı fecirden 5 saat 35 dakika sonra olup güneşin doğuşundan 3 saat 50 dakika sonraya raslar. Bu bakımdan şer'î gündüzün yarısı zeval vaktinden kaç dakika önce olmuş olur.
CEVAP : 52 dk
CEVAP : işte bu 52 dakikalık süre nedir ?
SORU : Kerahet zamanıdır.
Harzem fıkıh alimlerinin görüşü böyledir. Mekruh vakitler bölümüne bakılsın.
51-
SORU : İkindi namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Yukarda açıklanan iki görüşe göre, öğle namazının vaktinin çıkışından güneşin batışına kadar olan zamandır.
SORU : Yazın öğle namazını biraz serinlik çıkıncaya kadar geciktirmek nedir ?
CEVAP : müstahabdır.
SORU : Kışın da ilk vaktinde kılmak nedir ?
CEVAP : Müstahabdır.
SORU : İkindi namazını da güneşin renginin henüz değişmeyeceği bir vakte kadar geciktirmek nedir ?
CEVAP : Daima müstahabdır.
SORU : Güneşin bu değişmesinden maksad nedir ?
CEVAP : Güneşin gözleri kamaştırmayacak bir duruma gelmesidir
52-
SORU : Akşam namazının vaktine zamandır ?
CEVAP : Güneşin batmasından başlayıp şafağın kaybolmasına kadar devam eden zamandır
SORU : Şafak, İmam Azam'a göre ne zamandır ?
CEVAP : Akşamleyin ufuktaki kızartıdan sonra meydana gelen beyazlıktır.
SORU : İmam Ebû Yusuf ile İmam Muhammed ve diğer üç imama göre ve İmam Azam'dan diğer bir rivayete göre şafak nedir ?
CEVAP : Ufukta meydana gelen kızartıdır.
SORU : Bu kızartı gidince ne olur.
CEVAP : Akşam namazının vakti çıkmış olur
SORU : Akşam namazını müstahabı nedir ?
CEVAP : İlk vaktinde kılmak
SORU : Neden ?
CEVAP : Akşam namazının vakti dar olduğundan onu geciktirmek uygun olmaz.
SORU : Uygun olan nedir ?
CEVAP : Bu namazı kızartının kaybolmasına kadar geciktirmemelidir.
53-
SORU : Yatsı namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Yukarda açıklanan iki görüşe göre, şafağın kaybolmasından başlayıp ikinci fecrin doğuşuna kadar devam eder.
SORU : Yatsı vakti ne zaman bitmiş olur ?
CEVAP : Fecir doğunca
SORU : Yatsı namazının müstahabı nedir ?
CEVAP : Gecenin üçte birine kadar geciktirmek
SORU : Gecenin yarısına kadar geciktirilmesi ise nedir ?
CEVAP : Mubahtır.
SORU : İkinci fecrin biraz öncesine kadar geciktirmek, bir özür olmadıkça nedir ?
CEVAP : Mekruhtur.
SORU : Neden ?
CEVAP : Çünkü bu durumda yatsı namazının kaçırılmasından korkulur.
SORU : İhtilaftan kurtulmak için ne yapılmalı ?
CEVAP : Ufuktaki beyazlık kaybolmadıkça yatsı namazını kılmamalıdır.
SORU : Bulutlu günlerde, sabah, öğle, akşam namazlarını hangi vakitte kılmalı ?
CEVAP : Biraz geciktirmeli,
SORU : Neden ?
CEVAP : Bu müstahabdır.
SORU : İkindi ve yatsı namazlarını hangi vakitte kılmalı ?
CEVAP : Biraz erken kılmalı
SORU : Neden ?
CEVAP : Bu müstahabdır.
54-
SORU : Vitir namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Yatsı namazının vaktidir.
SORU : Ancak vitir konusu ile ilgili bir emirden dolayı vitir namazı ne zaman kılınır ?
CEVAP : Yatsı namazından sonra kılınır.
SORU : Vitir vaktinin bu şekilde oluşu kime göredir.
CEVAP : İmam Azam'a (rah)
SORU : İki imama göre, vitrin vaktine zaman başlar ?
CEVAP : Yatsı namazı kılındıktan sonra
Bu ayrılık üzerine şöyle bir mesele ortaya çıkar:
SORU : Bir kimse yatsı namazını kıldıktan sonra elbisesini değiştirip başka bir elbise ile vitir namazını kılsa ve önceki elbisesinin temiz olmadığı anlaşılsa,
CEVAP : Yalnız yatsı namazını yeniden kılmak gerekir.
SORU : Bu kime göredir ?
CEVAP : İmam Azam'a (rah.) göre
SORU : İki imama göre ise ne yapılması gerekir ?
CEVAP : Her iki namazı tekrar kılması gerekir
SORU : Neden ?
CEVAP : Çünkü vitir namazı vaktinden evvel kılınmış olur.
SORU : Bir insan uykudan uyanacağına güveni yoksa ne zaman vitir namazını kılmalıdır ?
CEVAP : Uyumadan önce
SORU : Eğer uyanacağından emin ise, vitir namazını ne zaman kılmalıdır ?
CEVAP : Gecenin sonuna kadar geciktirmesi daha faziletlidir.
55-
SORU : Teravih namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Sahih kabul edilen görüşe göre, yatsı namazından sonradır
SORU : Ne zamana kadar devam eder ?
CEVAP : Sabah namazının vaktine kadar
SORU : Hem vitirden önce, hem de vitirden sonra kılınabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU : Yatsı namazı kılınmadan teravih namazı kılınırmı ?
CEVAP : Hayır
SORU : Kılınacak olsa
CEVAP : Tekrarlanması gerekir.
56-
SORU : Bayram namazlarının vakti ne zaman başlar ?
CEVAP : Sabahleyin güneş yükselip de kerahet vakti çıktıktan itibaren başlar
SORU : Ne zamana kadar sürer ?
CEVAP : Güneşin istiva (tam ortada bulunma) zamanına
SORU : Ramazan bayramı namazı, bir özür sebebiyle birinci günün istiva zamanına kadar kılınamazsa ne yapılmalı ?
CEVAP : İkinci günün istiva zamanına kadar kılınır.
SORU : Üçüncü gün kılınır mı ?
CEVAP : Özür devam etse bile kılınmaz
SORU : Kurban bayramı namazı ise, bir özürden dolayı birinci gün kılınamazsa ne yapılır ?
CEVAP : İkinci gün kılınır.
SORU : İkinci gün de bir özür sebebiyle kılınamazsa ne yapılır ?
CEVAP : Üçüncü gün istiva zamanına kadar kılınır.
SORU : Bir özür olmaksızın bu bayram namazlarını ikinci ve üçüncü güne bırakmak nedir ?
CEVAP : Kötü bir iş olur.
SORU : Bu bayram namazlarını istiva anında ve istivadan sonra kılmak caiz midir ?
CEVAP : Hiçbir surette caiz değildir, kaza da edilmezler.
57-
SORU : Vaktin müsait olduğunu sanarak bir sünnet namaza başlamış olan kimse, iki rekat kıldıktan sonra farzın kaçırılacağından korkarsa ne yapar ?
CEVAP : Başlamış olduğu namazı bırakmaz, iki rekattan sonra teşehhüde oturup sonra selam verir.
SORU : Üçüncü rekatta isene yapar ?
CEVAP : Dördüncü rekatı da kılar, sonra selam verir.
SORU : Neden ?
CEVAP : Çünkü böyle başlanmış olan bir namazın yerine getirilmesi gerekir.
58-
SORU : Vakit, namazın şartı olduğu gibi, vücubunun da sebebidir. Bu bakımdan, bir yerde namaz vakitlerinden biri veya ikisi bulunmasa, o vakitlere ait olan namazlar, o yer halkına farz olurmu
CEVAP : Hayır
SORU : Bazı bölgelerde yılın bir mevsiminde daha şafak kaybolmadan fecir doğarak sabah vakti girmektedir. Bu gibi yerlerde yatsı namazı ne olur ?
CEVAP : Düşer
SORU : Neden ?
CEVAP : Çünkü yatsının vakti bulunmamıştır
SORU : Abdest organlarından birini veya ikisini kaybeden kimse ne yapar ?
CEVAP : Bu organlarını yıkamak zorunluluğunun kalkmıştır (yukardaki konu bunun gibidir). Bu şekilde fetva verilmiştir.
SORU : Bununla beraber bazı fıkıh alimlerine göre, bu gibi yerlerde bulunan müslümanlar da, beş vakit namaz kılmakla yükümlü müdürler ?
CEVAP : Evet
SORU : Bulundukları yerde bu namazlardan herhangi birinin vakti meydana gelmemiş olsa ne yaparlar ?
CEVAP : O namazı kaza şeklinde kılarlar veya beş vaktin bulunduğu kendilerine en yakın bir bölgenin vakitlerine göre, o namaz için vakit belirleyerek namazı yerine getirmeye çalışırlar.
SORU : İhtiyata uygun olan nedir ?
CEVAP : Gerçek şu ki, vakit namazın şartıdır, bir sebebi ve bir alametidir. Fakat namazın asıl sebebi, Allah'ın bir emri oluşudur ve İlahî nizamın arka arkaya devam edip gitmesidir. Bu bakımdan bütün müslümanlar, bu beş vakti kılmakla yükümlüdürler. Onun için bunları kılmaları gerekir.İmam Şafiî'nin içtihadı da bu şekildedir.
SORU : Uzun zaman güneşin batmadığı veya doğmadığı bölgelerde namaz vakitlerinin böyle takdir edilip edilemeyeceği fıkrinde fıkıh alimlerinin düşünceleri nedir ?
CEVAP : İhtilafı vardır.
SORU : Bu gibi bölgelerde bulundukları kabul edilen müslümanların oruçları ve zekatları hususunda ne yapılmalıdır ?
CEVAP : Yine böyle bir ölçü koymak uygun görülmektedir.
59-
Her gün beş vakit namaz kılmanın pek çok hikmetleri vardır. Biz burada yalnız şu kadarını arzedelim: İnsan sabahleyin sanki yeni bir hayata kavuşmuş, karanlıktan aydınlığa çıkmış olur. Yeni bir çalışma gayreti içine girmiş olur. İnsana bu hayat ve çalışma gücünü veren ve insana başarı sağlayacak olan ancak Yüce Allah'dır. Bundan dolayı insan, bu hayat nimetine şükretmek ve bunu bir hayırla sona erdirmek için mübarek sabah namazını kılmakla yükümlü tutulmuştur.
İnsan sabahdan akşama kadar hayatın nimetlerinden yararlanıyor. Bu zaman içinde devamlı olarak maddî bir çalışma gayreti gösteriyor. Bu bir başarı eseridir. İşte bu başarıya şükretmek ve bu başarının ruhları duygusuzluk ve katılık içinde bırakmasına engel olmak için de öğle ile ikindi namazları farz kılınmışlardır. Akşamın yaklaşması ile, sona ermeye yüz tutan bir günlük yaşayışın ve çalışmanın, ruha zevk veren bir ibadetle sona ermesi, bir mutluluk ve şükür nişanı ve bir kulluk görevi olacağından akşam namazı kılınmaktadır.
İnsan daha sonra uyku alemine can atacaktır. Ölümün bir çeşidi olan bir bakımdan da huzur ve istirahat devresi sayılan bu aleme varmadan önce bir günlük hayata kutsal bir ibadetle son vermek, bir de, o ölüme benzer alemi İlahî bir zevk ve uyanıklıkla geçmek, yaratıcımızın mağfiretine sığınmak iyi bir sonuç olacağından da yatsı namazı kılınmaktadır.
Sonuç: Gerek insanın ve gerek çevresindeki bütün varlıkların hayatlarında, doğmak, büyümek, duraklamak, yaşlanmak ve sonra da ölüp gitmek gibi değişik beş safha meydana gelmektedir. Artık büyük bir nimet olan bu safhalara bir karşılık olmak ve insanın maddî çalışmaları ile manevî çalışmaları arasında bir denge kurabilmek için, beş vakitte kılınan namazlardan daha yüksek ve daha faziletli bir çare bulunamaz. Bizleri bu kutsal ibadetle yükümlü olmak şerefine ulaştıran ikramı çok bol mabudumuza ne kadar şükretsek yine azdır.
48-
SORU : Sabah namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : İkinci fecrin doğuşundan güneşin doğuşuna kadar olan namazdır.
SORU : İkinci fecir nedir ?
CEVAP : Sabaha karşı doğu tarafın ufkundan yayılmaya başlayan bir aydınlıktan ibarettir.
SORU : Bununla sabah vakti nedir ?
CEVAP : Gerçek olarak girmiş olur.
SORU : Bunun için buna ne denir ?
CEVAP : Fecr-i Sâdık
SORU : Fecr-i Sâdık'ın karşılığı nedir ?
CEVAP : Birinci fecirdir
SORU : Birinci fecir nedir ?
CEVAP : Gökte iki tarafı karanlık dörtgen bir çizgi şeklinde beliren bir beyazlıktır.
SORU : Bu aydınlığın durumu nedir ?
CEVAP : Bu az sonra kaybolur. Arkasından bir karanlık gelir. Bundan sonra ikinci fecir meydana gelir.
SORU : Bu birinci fecre, sabahın gerçekten girdiğini göstermediğinden ve yalancı bir aydınlık olduğundan ne adı verilmiştir ?
CEVAP : Fecr-i Kâzib (yalancı fecir)
SORU : Bu fecirin hükmü nedir ?
CEVAP : Gece hükmündedir.
SORU : Onun için bu vakti nasıl anlamak gerekir ?
CEVAP : Bu vakitle ne yatsı vakti çıkmış, ne de sabah vakti girmiş olur.
SORU : Bu vakit içinde yiyip içmek de, oruç tutan kimseye haram olurmu ?
CEVAP : Hayır
49-
SORU : Sabah namazını ne zaman kılmak daha iyidir ?
CEVAP : Ortalık açılıp ağardığı zaman kılmak müstahabdır ve daha faziletlidir.
SORU : Buna ne denir.
CEVAP : İsfar
SORU : İkinci fecrin aydınlığı tam meydana çıkıp da gecenin karanlığının açılacağı zamandır ki, atılan bir okun nereye düştüğünü atıcının görebileceği bir vakte kadar sabah namazını ne yapmak gerekir ?
CEVAP : Geciktirilmelidir.
SORU : Bu geciktirmede neye dikkat etmek gerekir ?
CEVAP : Aynı zamanda, kılınan bir sabah namazının fesadı halinde, o namazı güneş doğmadan önce sünneti ile kılabilecek bir zaman da kalmalıdır.
SORU : Yalnız kurban bayramının ilk gününde Müzdelife'de bulunacak hacılar, için, o günün sabah namazını hemen fecrin arkasından daha ortalık karanlık iken kılmak nedir ?
CEVAP : Daha faziletlidir.
SORU : Buna ne denilmektedir.
CEVAP : Tağlis
SORU : Üç imama göre faziletli olan nedir ?
CEVAP : Her zaman tağlis daha faziletlidir.
50-
SORU : Öğle namazının vakti nedir ?
CEVAP : Güneşin tam tepe noktasına geldikten sonra batıya doğru meyletmesi ile başlar.
SORU : Güneşin tam tepeden batıya meyletmesi anına ne denir ?
CEVAP : Fey-i Zeval
SORU : Öğle vakti ne zamana kadar devam eder ?
CEVAP : Bu halde bulunan gölgeden başka, her şeyin gölgesinin iki misline çıktığı zamana kadar
SORU : Öğlenin bu son vaktine ne derler ?
CEVAP : Asr-ı sani
SORU : Bu kime göredir.
CEVAP : İmam Azam'a (rah.)
SORU : İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed ile diğer üç imama göre nasıldır ?
CEVAP : Fey-i zevalden başka her şeyin gölgesi, kendisinin bir misline ulaşınca öğle namazının vakti çıkmış ve ikindi namazının vakti girmiş olur.
SORU : Bu zamana ne denir ?
CEVAP : Asr-ı evvel
SORU : Bu ihtilaftan kurtulmak için ne yapmak gerekir ?
CEVAP : Daha önce tarif edilen asr-ı saniye kadar geciktirmemelidir.
SORU : İkindi namazını da ne zaman kılmalıdır ?
CEVAP : Asr-ı sanide
SORU : Cuma namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Aynen öğle namazının vaktidir.
Bu vakitlerin güzelce anlaşılabilmesi için bazı deyimleri bilmek gerekir.
SORU : Gündüz vaktine Arabça ne denir ?
CEVAP : Nehar
SORU : Nehar kaç kısımdır ?
CEVAP : 2 Nehar-ı Şerî (Şer'î Gündüz) ve Nehar-ı Örfî (Örfî Gündüz)
SORU : Nehar-ı Şerî (Şer'î Gündüz) nedir ?
CEVAP : Fecr-i sadıktan güneşin batışına kadar devam eder
SORU : Nehar-ı Örfî (Örfî Gündüz)'dir.
CEVAP : Bu da güneşin doğuşundan batışına kadar olan zamandır
SORU : Nehar-i şer'î' ye uzunluğu ne kadardır ?
CEVAP : Nehar-i şer'î'den kısadır.
SORU : Öğle vakti ne zaman başlar ?
CEVAP : Güneşin zevalinin hemen arkasından
SORU : Zeval ise, örfî gündüzün neresine rastlar ?
CEVAP : Tam ortasına
SORU : Bir örfî gündüz on saat kabul edilse zeval vaktine zamana denk gelir ?
CEVAP : Tam beşte zeval vakti olmuş olur
SORU : Görünüşe göre güneş ne kadar yol almıştır ?
CEVAP : Yolun yarısını almış sayılır.
SORU : Artık her şeyin gölgesi doğudan batıya doğru düşmekte iken, bundan sonra ne tarafa doğru düşmeye başlar.
CEVAP : Batıdan doğuya
SORU : İşte güneşin tam bu yarı yola geldiği anda, her şeyin yere düşen gölgesine de ne denir ?
CEVAP : Fey-i Zeval
SORU : Fey 'in aslındamanasınedir ?
CEVAP : Dönme manasınadır.
SORU : Neden ?
CEVAP : Gölge, batıdan doğuya dönmeye başladığı için bu adı almıştır.
SORU : Şimdi tam bu zeval anında güneşe karşı dikilmiş olan bir metre uzunluğundaki bir şeyin gölgesini yarım metre kabul ediniz. Bu bir fey'î zevaldir. Bundan sonra o şeyin gölgesini iki metre daha uzayıp artarsa, yani gölgesi iki buçuk metre olursa, ne olmuştur ?
CEVAP : Asr-i sani
SORU : İmam Azam'a göre nedir ?
CEVAP : Öğle vakti çıkmış ve ikindi vakti girmiştir.
SORU : Fey-i zeval, bulunulan zaman ve yere göre farklılık gösterebilir mi ?
CEVAP : Uzayabilir ve kısalabilir, belirsiz de olabilir.
SORU : Tam bu zeval anına rastlayan bir namaz caiz midir ?
CEVAP : Hayır
SORU : Neden ?
CEVAP : Bu bir kerahet vaktidir.
SORU : Fakat namazın caiz olmadığı bu kerahet zamanı, pek az bir vakte mi mahsustur; yoksa bundan biraz öncesinden mi başlar?
CEVAP : Burada iki görüş vardır:
1.GÖRÜŞ
SORU : Burada esasolan nedir ?
CEVAP : Örfî gündüz
SORU : Bu bakımdan tam zeval vaktine ne denir ?
CEVAP : İstiva vakti
SORU : Güneş nerede bulunur ?
CEVAP : Gündüz yarısı dairesi üstünde, herkesin tam başı üstünde bulunur veya o hizaya gelmiş gibi görülür.
SORU : Kerahet vakti ne zamandır ?
CEVAP : İşte de bu andan ibaret olmuş olur.
2.GÖRÜŞ :
SORU : Bu kerahet vaktinin belirlenmesinde esas olan nedir ?
CEVAP : Şer'î gündüzdür.
SORU : Şer'î gündüzde istiva vakti ne zaman meydana gelir ?
CEVAP : Zeval vaktinden biraz önce
SORU : Buna göre kerahet zamanı ne olur ?
CEVAP : Bu istiva vaktinden zeval vaktine kadar uzayan müddet olur.
SORU : Ocak ayının birinci günü, fecr-i sadıkın doğuşu ezanî saatle 12.50 de olsa, güneşin batışı da 12'de olacağına göre, şer'î gündüz süresi ne olur.
CEVAP : 11 saat 10 dakika
SORU : Bu günde güneşin doğuşu 2.35'de olacağından örfî gündüzün süresi 9 saat 25 dakika olur. Bu durumda Şer'î gündüzün yarısı, yani istiva zamanı fecirden 5 saat 35 dakika sonra olup güneşin doğuşundan 3 saat 50 dakika sonraya raslar. Bu bakımdan şer'î gündüzün yarısı zeval vaktinden kaç dakika önce olmuş olur.
CEVAP : 52 dk
CEVAP : işte bu 52 dakikalık süre nedir ?
SORU : Kerahet zamanıdır.
Harzem fıkıh alimlerinin görüşü böyledir. Mekruh vakitler bölümüne bakılsın.
51-
SORU : İkindi namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Yukarda açıklanan iki görüşe göre, öğle namazının vaktinin çıkışından güneşin batışına kadar olan zamandır.
SORU : Yazın öğle namazını biraz serinlik çıkıncaya kadar geciktirmek nedir ?
CEVAP : müstahabdır.
SORU : Kışın da ilk vaktinde kılmak nedir ?
CEVAP : Müstahabdır.
SORU : İkindi namazını da güneşin renginin henüz değişmeyeceği bir vakte kadar geciktirmek nedir ?
CEVAP : Daima müstahabdır.
SORU : Güneşin bu değişmesinden maksad nedir ?
CEVAP : Güneşin gözleri kamaştırmayacak bir duruma gelmesidir
52-
SORU : Akşam namazının vaktine zamandır ?
CEVAP : Güneşin batmasından başlayıp şafağın kaybolmasına kadar devam eden zamandır
SORU : Şafak, İmam Azam'a göre ne zamandır ?
CEVAP : Akşamleyin ufuktaki kızartıdan sonra meydana gelen beyazlıktır.
SORU : İmam Ebû Yusuf ile İmam Muhammed ve diğer üç imama göre ve İmam Azam'dan diğer bir rivayete göre şafak nedir ?
CEVAP : Ufukta meydana gelen kızartıdır.
SORU : Bu kızartı gidince ne olur.
CEVAP : Akşam namazının vakti çıkmış olur
SORU : Akşam namazını müstahabı nedir ?
CEVAP : İlk vaktinde kılmak
SORU : Neden ?
CEVAP : Akşam namazının vakti dar olduğundan onu geciktirmek uygun olmaz.
SORU : Uygun olan nedir ?
CEVAP : Bu namazı kızartının kaybolmasına kadar geciktirmemelidir.
53-
SORU : Yatsı namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Yukarda açıklanan iki görüşe göre, şafağın kaybolmasından başlayıp ikinci fecrin doğuşuna kadar devam eder.
SORU : Yatsı vakti ne zaman bitmiş olur ?
CEVAP : Fecir doğunca
SORU : Yatsı namazının müstahabı nedir ?
CEVAP : Gecenin üçte birine kadar geciktirmek
SORU : Gecenin yarısına kadar geciktirilmesi ise nedir ?
CEVAP : Mubahtır.
SORU : İkinci fecrin biraz öncesine kadar geciktirmek, bir özür olmadıkça nedir ?
CEVAP : Mekruhtur.
SORU : Neden ?
CEVAP : Çünkü bu durumda yatsı namazının kaçırılmasından korkulur.
SORU : İhtilaftan kurtulmak için ne yapılmalı ?
CEVAP : Ufuktaki beyazlık kaybolmadıkça yatsı namazını kılmamalıdır.
SORU : Bulutlu günlerde, sabah, öğle, akşam namazlarını hangi vakitte kılmalı ?
CEVAP : Biraz geciktirmeli,
SORU : Neden ?
CEVAP : Bu müstahabdır.
SORU : İkindi ve yatsı namazlarını hangi vakitte kılmalı ?
CEVAP : Biraz erken kılmalı
SORU : Neden ?
CEVAP : Bu müstahabdır.
54-
SORU : Vitir namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Yatsı namazının vaktidir.
SORU : Ancak vitir konusu ile ilgili bir emirden dolayı vitir namazı ne zaman kılınır ?
CEVAP : Yatsı namazından sonra kılınır.
SORU : Vitir vaktinin bu şekilde oluşu kime göredir.
CEVAP : İmam Azam'a (rah)
SORU : İki imama göre, vitrin vaktine zaman başlar ?
CEVAP : Yatsı namazı kılındıktan sonra
Bu ayrılık üzerine şöyle bir mesele ortaya çıkar:
SORU : Bir kimse yatsı namazını kıldıktan sonra elbisesini değiştirip başka bir elbise ile vitir namazını kılsa ve önceki elbisesinin temiz olmadığı anlaşılsa,
CEVAP : Yalnız yatsı namazını yeniden kılmak gerekir.
SORU : Bu kime göredir ?
CEVAP : İmam Azam'a (rah.) göre
SORU : İki imama göre ise ne yapılması gerekir ?
CEVAP : Her iki namazı tekrar kılması gerekir
SORU : Neden ?
CEVAP : Çünkü vitir namazı vaktinden evvel kılınmış olur.
SORU : Bir insan uykudan uyanacağına güveni yoksa ne zaman vitir namazını kılmalıdır ?
CEVAP : Uyumadan önce
SORU : Eğer uyanacağından emin ise, vitir namazını ne zaman kılmalıdır ?
CEVAP : Gecenin sonuna kadar geciktirmesi daha faziletlidir.
55-
SORU : Teravih namazının vakti ne zamandır ?
CEVAP : Sahih kabul edilen görüşe göre, yatsı namazından sonradır
SORU : Ne zamana kadar devam eder ?
CEVAP : Sabah namazının vaktine kadar
SORU : Hem vitirden önce, hem de vitirden sonra kılınabilir mi ?
CEVAP : Evet
SORU : Yatsı namazı kılınmadan teravih namazı kılınırmı ?
CEVAP : Hayır
SORU : Kılınacak olsa
CEVAP : Tekrarlanması gerekir.
56-
SORU : Bayram namazlarının vakti ne zaman başlar ?
CEVAP : Sabahleyin güneş yükselip de kerahet vakti çıktıktan itibaren başlar
SORU : Ne zamana kadar sürer ?
CEVAP : Güneşin istiva (tam ortada bulunma) zamanına
SORU : Ramazan bayramı namazı, bir özür sebebiyle birinci günün istiva zamanına kadar kılınamazsa ne yapılmalı ?
CEVAP : İkinci günün istiva zamanına kadar kılınır.
SORU : Üçüncü gün kılınır mı ?
CEVAP : Özür devam etse bile kılınmaz
SORU : Kurban bayramı namazı ise, bir özürden dolayı birinci gün kılınamazsa ne yapılır ?
CEVAP : İkinci gün kılınır.
SORU : İkinci gün de bir özür sebebiyle kılınamazsa ne yapılır ?
CEVAP : Üçüncü gün istiva zamanına kadar kılınır.
SORU : Bir özür olmaksızın bu bayram namazlarını ikinci ve üçüncü güne bırakmak nedir ?
CEVAP : Kötü bir iş olur.
SORU : Bu bayram namazlarını istiva anında ve istivadan sonra kılmak caiz midir ?
CEVAP : Hiçbir surette caiz değildir, kaza da edilmezler.
57-
SORU : Vaktin müsait olduğunu sanarak bir sünnet namaza başlamış olan kimse, iki rekat kıldıktan sonra farzın kaçırılacağından korkarsa ne yapar ?
CEVAP : Başlamış olduğu namazı bırakmaz, iki rekattan sonra teşehhüde oturup sonra selam verir.
SORU : Üçüncü rekatta isene yapar ?
CEVAP : Dördüncü rekatı da kılar, sonra selam verir.
SORU : Neden ?
CEVAP : Çünkü böyle başlanmış olan bir namazın yerine getirilmesi gerekir.
58-
SORU : Vakit, namazın şartı olduğu gibi, vücubunun da sebebidir. Bu bakımdan, bir yerde namaz vakitlerinden biri veya ikisi bulunmasa, o vakitlere ait olan namazlar, o yer halkına farz olurmu
CEVAP : Hayır
SORU : Bazı bölgelerde yılın bir mevsiminde daha şafak kaybolmadan fecir doğarak sabah vakti girmektedir. Bu gibi yerlerde yatsı namazı ne olur ?
CEVAP : Düşer
SORU : Neden ?
CEVAP : Çünkü yatsının vakti bulunmamıştır
SORU : Abdest organlarından birini veya ikisini kaybeden kimse ne yapar ?
CEVAP : Bu organlarını yıkamak zorunluluğunun kalkmıştır (yukardaki konu bunun gibidir). Bu şekilde fetva verilmiştir.
SORU : Bununla beraber bazı fıkıh alimlerine göre, bu gibi yerlerde bulunan müslümanlar da, beş vakit namaz kılmakla yükümlü müdürler ?
CEVAP : Evet
SORU : Bulundukları yerde bu namazlardan herhangi birinin vakti meydana gelmemiş olsa ne yaparlar ?
CEVAP : O namazı kaza şeklinde kılarlar veya beş vaktin bulunduğu kendilerine en yakın bir bölgenin vakitlerine göre, o namaz için vakit belirleyerek namazı yerine getirmeye çalışırlar.
SORU : İhtiyata uygun olan nedir ?
CEVAP : Gerçek şu ki, vakit namazın şartıdır, bir sebebi ve bir alametidir. Fakat namazın asıl sebebi, Allah'ın bir emri oluşudur ve İlahî nizamın arka arkaya devam edip gitmesidir. Bu bakımdan bütün müslümanlar, bu beş vakti kılmakla yükümlüdürler. Onun için bunları kılmaları gerekir.İmam Şafiî'nin içtihadı da bu şekildedir.
SORU : Uzun zaman güneşin batmadığı veya doğmadığı bölgelerde namaz vakitlerinin böyle takdir edilip edilemeyeceği fıkrinde fıkıh alimlerinin düşünceleri nedir ?
CEVAP : İhtilafı vardır.
SORU : Bu gibi bölgelerde bulundukları kabul edilen müslümanların oruçları ve zekatları hususunda ne yapılmalıdır ?
CEVAP : Yine böyle bir ölçü koymak uygun görülmektedir.
59-
Her gün beş vakit namaz kılmanın pek çok hikmetleri vardır. Biz burada yalnız şu kadarını arzedelim: İnsan sabahleyin sanki yeni bir hayata kavuşmuş, karanlıktan aydınlığa çıkmış olur. Yeni bir çalışma gayreti içine girmiş olur. İnsana bu hayat ve çalışma gücünü veren ve insana başarı sağlayacak olan ancak Yüce Allah'dır. Bundan dolayı insan, bu hayat nimetine şükretmek ve bunu bir hayırla sona erdirmek için mübarek sabah namazını kılmakla yükümlü tutulmuştur.
İnsan sabahdan akşama kadar hayatın nimetlerinden yararlanıyor. Bu zaman içinde devamlı olarak maddî bir çalışma gayreti gösteriyor. Bu bir başarı eseridir. İşte bu başarıya şükretmek ve bu başarının ruhları duygusuzluk ve katılık içinde bırakmasına engel olmak için de öğle ile ikindi namazları farz kılınmışlardır. Akşamın yaklaşması ile, sona ermeye yüz tutan bir günlük yaşayışın ve çalışmanın, ruha zevk veren bir ibadetle sona ermesi, bir mutluluk ve şükür nişanı ve bir kulluk görevi olacağından akşam namazı kılınmaktadır.
İnsan daha sonra uyku alemine can atacaktır. Ölümün bir çeşidi olan bir bakımdan da huzur ve istirahat devresi sayılan bu aleme varmadan önce bir günlük hayata kutsal bir ibadetle son vermek, bir de, o ölüme benzer alemi İlahî bir zevk ve uyanıklıkla geçmek, yaratıcımızın mağfiretine sığınmak iyi bir sonuç olacağından da yatsı namazı kılınmaktadır.
Sonuç: Gerek insanın ve gerek çevresindeki bütün varlıkların hayatlarında, doğmak, büyümek, duraklamak, yaşlanmak ve sonra da ölüp gitmek gibi değişik beş safha meydana gelmektedir. Artık büyük bir nimet olan bu safhalara bir karşılık olmak ve insanın maddî çalışmaları ile manevî çalışmaları arasında bir denge kurabilmek için, beş vakitte kılınan namazlardan daha yüksek ve daha faziletli bir çare bulunamaz. Bizleri bu kutsal ibadetle yükümlü olmak şerefine ulaştıran ikramı çok bol mabudumuza ne kadar şükretsek yine azdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder