LIFE DERGİSİ

LIFE dergisi, ‘görüntülü 20. yüzyıl tarihi’ idi

Bir hayat sona ererken

LIFE dergisinin geçmişi, 30’lu yıllara uzanır. Ellilerde, ABD’de televizyonun yayılıp renklendiği dönemleri bile atlatan LIFE, 70’lerde iyice zorlanır; aylığa dönüşür. 2000 yılının Mart ayında ise yönetim, derginin artık düzenli yayımlanmayacağını duyurur.
Nuri Colakoğlu

Kasım 1936’da Amerika'daki gazete bayilerinin dnünden geçenlerin gözü, alışılagelmiş dergilerden biraz daha büyük boyda bir dergiye takılıyordu. Derginin kapağında, o sırada Amerika'yı ekonomik krizden kurtarmak için başlatılan altyapı projelerinden biri olan dev bîr barajın adeta modern bir heykeli andıran görüntüsü vardı. Derginin altını boydan boya kesen kırmızı şerit, sadece derginin fiyatını ilan etmek için, hafifçe başım kaldırıyordu: 10 çent. Derginin sol üst köşesine doğru ise, kırmızı içinde sağlam basan düz harflerle yazılmış, yıllarca insanların belleğine kazınacak ünlü logo yer alıyordu: LIFE.

Dergiyi yayınlayan, daha önceki başarısını 1923’te yayına
soktuğu TIME ile kanıtlamış Henry R. Luce’du. Luce haftanın olaylarının perde gerisini özlü ve analitik yazılarla yarattığı TIME modelini bu defa fotoğrafa taşıyor, olayları anlatmaktan-sa göstermeye yöneliyordu. Bu nedenle temel felsefesi ‘bir fotoğraf bin kelimeye bedeldir' olan Life dergisinin editörleri tam 64
yıl, bu sözlerin gereğini yerine getirebilmek için milyonlarca resim arasından cn anlamlı, en renkli, en içerik yüklü olanlarını seçmeye gayret ettiler. Neredeyse 2.100’c yakın sayının kapağından en son sayfasına kadar, kullanılan her bir resim için yıllarca, aynı özen devam etti.

25 yıl kapakta o alttaki kırmızı çizgi aynen kaldı. Sadece bir kere, 14 Aralık 1936’da, Ingiliz Protestan Kilisesi’nin ruhani lideri Canterbury Başpsikopo-su'nun ayakkabıları o çizgiyi aşabildi. Bir kez de 1937'dc Amerikalı çiftçilerin öyküsünü anlatan sayının kapağında yer alan görkemli bir horoz resmi nedeniyle, LIFE logosu kapaktan kalktı. İlk sayıdan hemen 23 hafta sonra LIFE kendini Amerikan okuyucusuna o kadar kabul ettirebilmişti ki, derginin kurucusu Henry R. I.uce, logosuz da olsa derginin tanınıp satılabileceğini düşündü -yanılmadığını da gördü.

Kapak, I.IFE İçin her şeydi. Derginin 2000. sayısı için çıkarılan özel basımda, o güne ka-darki 2.000 kapağın hepsini görmek mümkündü, insanlar, hayvanlar, binalar, duygular kapak konusu olmuştu. Ünlü kemancı Yehudi Menuhin U-FE'a kapak olduğunda, kapakta yüzü değil, keman tutan elleri vardı, ikinci Dünya Sava-şı’nın patlak verdiği hafta ise kapakta (ralya diktatörü Benito Mussolini yer alıyordu. Ama savaş boyunca kapakta sadece savaş görüntüleri değil, eğlence dünyası da kendine yer bulabildi. 1941'de kapak resimlerinde ilk kez ‘renk’ belirdi. Ama renkli kapaklar o sıralar sadece yıl sonu sayılarına özgü bir lükstü. Savaşın bitimiyle renkler arttı. 1946'da fiyat 15 ccnt'c çıktı. Bu cesur atılıma rağmen dergi tiraj kaybetmedi.

Derginin popüler simaları vardı. 12 kez kapakta yer alacak olan Elizabeth Taylor, ilk kez I947'de ortaya çıktı. Elbette Amerikan başkanları diğerlerinden şanslıydılar: Eisenhower 20, Nixon 15, Johnson 13 kez kapak olmuştu. Marilyn Monroe ise 11 defa kapakta yer almıştı. Ancak LlFE'ın kapağında en çok yer alan görüntü, genç yaşta suikaste kurban giden John F. Kennedy'nİn fotoğrafları idi. 21 kez kapak olan JFK’yı
ilk kez 1953’te kapakta onunla birlikte, ‘genç nişanlısı' olanak fotoğrafı yayımlanan eşi Jackie takip etti. O da 19 kez kapakta boy gösterdi.

1956'da ABD'de televizyon yayılıp renklenirken, UFE da artık sadece renkli kapak yayımlar olmuştu. İç sayfalardaki resimlerin çoğu da renklenmişti zaten. Ama televizyonla hareketlenen görüntüler, LİFE dergisi için dc alarm zillerine dönüşmüştü. Her biri kendi başına bir öykü anlatan resimler ne de olsa, hareketsizdi. O karenin öncesi ve sonrası
ise televizyonlardaydı. Ama LIFE dergisi görüntülü 20. yüzyıl tarihi olmaya devam ediyordu.

ikinci Dünya Savaşı'ndan sonra. Kore Savaşı ve 1950'lerin sonuna doğru, iki süper devler arasında başlayan uzay yarışı LİFE dergisini doldurdu. 1957’de uzaya giden ilk uydu Sputnik, Amerikan uzay programının babası Dr. Werner Braun, yükseklik rekoru kıran balon, dikey havalanan bir jet, B 52 bombardıman uçağı, günün öncelikli konularını yansıtmaya yetiyordu.
düzenlemeden geçti. Fidel Cast-ro'nun yer aldığı kapaktan, kırmızı çizgi yok oldu. Kapakta sadece resim yayınlanırken, bu defa ana konuyu duyuran başlıklar da belirmeye başladı. 25 yıl sıkı sayfa düzeni kalıplarına bağlı kalmış olan dergi, çeyrek yüzyıl sonra serbest uçuşa geçmiş, okura farklı farklı düzenlemelerle ulaşır olmuştu. 1963’te Kennedv öldürüldüğünde LIFE alışkanlığını bozup ilk kez hafta ortasında bir özel sayı yayımladı. 1965’te Churchill öldüğünde ise o tarihlerde faks olmadığı için, Londra’daki cenaze töreninde çekilen resimlerle derginin sayfaları, ekip Londra’dan Chicago’ya uçarken, atclve haline getirilmiş uçakta hazırlandı.

Altmışların seks tanrıçası Sophia Lo-ren’in yarı giyinik haldeki fotoğraflarının aynı yıl içinde kapakta iki kez görünmesi bir dizi abonelik iptaline yol açtı.

1969'da İnsanoğlunun aya ayak basması ise beş hafta üst üste kapak oldu. Ama LlFE’ın hızı kesilmeye başlamıştı. 1972 sona ererken LİFE da hafralık dergi olarak okuyucularına veda etti. 1973'ten 1978e kadar, yılda sadece iki özel savı yayımlamakla yetindi. Ekim 1978'den sonra ise aylığa dönüştü. 2000 yılının Mart aynıda ise yapılan hüzünlü bir açıklama ile, LIFE dergisinin artık düzenli yayınlanmayacağı, okııya zaman zaman yayınlancak özel sayılarla ulaşılacağı duyuruldu .





Mayıs 2000’de çıkan ‘Koleksiyonculara Özci’ sayıda yer alan Yayınevinin Noru’nda, şöyle yazıyordu:

"Elinizde tuttuğunuz bu sayı, LIFE dergisinin aylık olarak yayımlanan son sayısı. Uzun süredir bizi okuyanların da bildiği gibi, LIFE’ın 63 yıllık tarihinde böyle bir açıklama ilk kez yapılmıyor. I972’de de derginin haftalık olarak yayınlanmasına son verilmişti . Bundan sonra 1978'e kadar, özel sayılar halinde yayımlandı, ardından da aylık dergiye dönüştü. Ecc, tarih kendini tekrarlıyor. Bundan böyle LIFE gene önemli olayları duyuracak özel sayılarla hayatını sürdürecek."