İMÂNIN ALTINCI ŞARTI: KADERE İNANMAKTIR

İMÂNIN ALTINCI ŞARTI: KADERE İNANMAKTIR


imânın altıncı şartı kadere; Bütün hayır ve şerrin Al-lâhü Teâlâ’nın bilmesi, dilemesi, takdiri ve yaratması ile olduğuna inanmaktır.


Kader, ezelden ebede kadar hayır ve şer (iyi kötü) meydâna gelecek bütün hâdiseleri Cenâb-ı Hakk’ın bilip takdir buyurmasıdır.


Kazâ, Cenâb-ı Hakk’ın ezelde takdir buyurduğu hâdiselerin, zamanı gelince ilim ve irâdesine uygun olarak meydana gelmesidir. Meselâ herhangi bir insanın falan günde dünyaya gelmesini Allâhü Teâlâ’nın ezelde dilemiş ve takdir etmiş olması bir kaderdir. O insanın takdir edilmiş günde yaratılması kazâdır.


İrâde-i cüz'iyye: Cenâb-ı Hakk’ın kuluna verdiği mahdut bir salâhiyet ve tercih hakkıdır. Fakat ehemmiyeti pek büyüktür. Zîrâ insan, irâdesini hayra sarf ederse Mevlâ hayrı, şerre sarf ederse şerri yaratır. Bu itibarla insan, cenneti de, cehennemi de bu irâde ile kazanır. Evet, Hâlık (Yaratıcı) yalnız Cenâb-ı Hakk'tır. O dilemezse, o yaratmazsa hiç bir şey olmaz. Şu kadar ki, kul kâsib yani isteyip çalışan, Mevlâ ise Hâlık yani yaratandır. Allâhü Teâlâ, hidâyeti isteyip, hidâyeti dileyenlere hidâyeti; dalâleti isteyip, dalâleti dileyenlere de dalâleti halkeder.


Ezelde, Ahmed cennetlik, Mehmed cehennemlik diye zât ve şahıs üzerine bir hüküm yoktur. Ancak elbiseler biçilmiş; (İman elbisesi, itâat elbisesi, nur elbisesi) şu elbiseleri giyenler cennetliktir denilmiş; ayrıca küfür, isyân, zulmet elbiseleri biçilmiş, bunları giyenler de cehennemliktir denilmiştir. Kul, irâde-i cüz’iyyesiyle bu elbiseleri seçmekte tamâmen serbest bırakılmıştır. Binâenaleyh, insan irâde-i cüz’iyyesiyle bunlardan hangisini seçer ve giyerse oraya gider. (Muhtasar İlmihal)


BEYİT:


Mülk-i dünya kimseye kalmaz, sonu berbâd olur,


Ey Muhibbi, şöyle farz et kim Süleymân olmuşuz.


Muhibbi (Kânûnî Süleyman)